التهاب لثه در کودکان یک مشکل شایع دهان و دندان است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله رعایت نکردن بهداشت دهان، تجمع پلاک‌های باکتریایی و برخی بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد شود. این التهاب با علائمی مانند قرمزی، تورم، خونریزی لثه هنگام مسواک زدن و بوی بد دهان همراه است که در صورت عدم درمان، التهاب لثه می‌تواند به بیماری‌های جدی‌تری مانند پریودنتیت منجر شود به همین خاطر آگاهی والدین از علل، علائم و روش‌های پیشگیری، نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان کودکان دارد.
دلایل ایجاد التهاب لثه در نوزادان
التهاب لثه در نوزادان بنا به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که از مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
رشد دندان‌ها (دندان درآوردن)
در دوران رویش دندان‌های شیری، لثه‌های نوزاد حساس و ملتهب می‌شوند این فرایند باعث قرمزی، تورم و بی‌قراری نوزاد خواهد شد. نوزادان در این دوره تمایل به جویدن اجسام دارند که می‌تواند التهاب را تشدید می‌کند استفاده از ماساژ لثه یا دندان‌گیرهای خنک می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند.
عفونت‌های باکتریایی و ویروسی
برخی از عفونت‌های دهانی، مانند تبخال دهانی (هرپس سیمپلکس) یا برفک دهان (کاندیدیازیس) می‌توانند باعث التهاب و تحریک لثه‌ها شوند. این عفونت‌ها باعث قرمزی، زخم‌های کوچک یا لکه‌های سفید همراه استبه همین خاطر رعایت بهداشت دهان و استفاده از داروهای تجویز‌شده توسط پزشک به درمان کمک می‌کند.
بهداشت نامناسب دهان
در صورتی که باقی‌مانده شیر یا مواد غذایی به‌طور کامل از دهان نوزاد پاک نشوند، پلاک‌های باکتریایی روی لثه تجمع کرده و موجب التهاب می‌شوند تمیز کردن لثه با گاز استریل مرطوب و پس از رویش دندان‌ها، مسواک زدن با مسواک نرم مخصوص نوزاد، به جلوگیری از التهاب کمک می‌کند.
حساسیت یا واکنش‌های آلرژیک
برخی نوزادان به ترکیبات موجود در خمیر دندان، مواد غذایی جدید یا حتی لاتکس در دندان‌گیرها حساسیت نشان می‌دهند. این حساسیت می‌تواند به‌صورت قرمزی و التهاب لثه ظاهر شود پس شناسایی عامل حساسیت‌زا و جایگزینی آن با گزینه‌ای مناسب بهترین راهکار برای کاهش التهاب است.
علائم التهاب لثه در کودکان
از جمله علائم و نشانه‌های التهاب لثه در کودکان به شرح زیر است:
✳️ لثه‌های ملتهب قرمز، متورم و حساس به لمس خواهد بود این وضعیت هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن باعث ناراحتی کودک می‌شود.
✳️ یکی از شایع‌ترین نشانه‌های التهاب لثه، خونریزی هنگام مسواک زدن یا خوردن غذاهای سفت است در برخی موارد، خونریزی خودبه‌خودی نیز رخ می‌دهد.
✳️ تجمع باکتری‌ها روی لثه و دندان می‌تواند باعث ایجاد بوی بد دهان در کودکان شود که با مسواک زدن نیز برطرف می‌شود.
✳️ کودکان مبتلا به التهاب لثه هنگام خوردن غذاهای داغ، سرد یا سفت، احساس درد خواهند داشت.
✳️ در موارد پیشرفته، التهاب باعث تحلیل رفتن لثه و عقب‌نشینی آن از روی دندان شده و می‌تواند دندان‌ها را بلندتر از حد معمول نشان دهد.
✳️به دلیل درد و ناراحتی ناشی از التهاب، برخی کودکان تمایل کمتری به غذا خوردن داشته یا دچار بی‌قراری خواهند شد.
✳️در برخی موارد، تجمع پلاک‌های باکتریایی و جرم روی دندان‌ها همراه با التهاب لثه مشاهده می‌شود. این موضوع می‌تواند التهاب را تشدید و نیاز به تمیز کردن تخصصی توسط دندانپزشک خواهد داشت.
تورم غیر طبیعی لثه در نوزادان
تورم غیرطبیعی لثه در نوزادان می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات دهانی مختلف باشد و والدین باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند. این تورم به دلایلی مانند دندان درآوردن، عفونت‌های باکتریایی و ویروسی، کیست‌های رویشی، واکنش‌های آلرژیک یا حتی کمبودهای تغذیه‌ای ایجاد می‌شود در برخی موارد، التهاب و تورم با درد، قرمزی، خونریزی یا بوی بد دهان همراه است.
توجه داشته باشید که اگر تورم لثه همراه با تب، بی‌اشتهایی، یا ترشحات چرکی باشد عفونت جدی است که نیاز به بررسی و درمان توسط پزشک دارد. توجه داشته باشید که رعایت بهداشت دندان کودکان، استفاده از کمپرس سرد و مراجعه به متخصص در صورت تداوم تورم از اقدامات مهم برای کنترل این وضعیت هستند.
راه‌های جلوگیری از التهاب لثه در کودکان
برای پیشگیری از التهاب لثه در کودکان، رعایت بهداشت دهان و دندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مسواک زدن منظم با مسواک نرم و استفاده از نخ دندان مخصوص کودکان، نقش مؤثری در کاهش تجمع باکتری‌ها و پلاک‌های دندانی دارد. تغذیه سالم و متعادل، شامل مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه، به تقویت لثه‌ها و افزایش ایمنی بدن کمک می‌کند همچنین، پرهیز از مصرف بیش از حد شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های قندی از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری می‌کند.
استفاده از دندان‌گیرهای خنک برای کاهش التهاب ناشی از دندان درآوردن و پرهیز از وارد کردن اجسام سخت به دهان کودک نیز از آسیب به لثه جلوگیری می‌کند در واقع معاینات منظم دندانپزشکی از سنین پایین، تشخیص و درمان زودهنگام مشکلات دهان و لثه را امکان‌پذیر می‌سازد و از بروز التهاب لثه و مشکلات مرتبط با آن در کودکان پیشگیری می‌کند.
درمان تورم لثه در کودکان
درمان التهاب لثه در کودکان به موارد مختلفی بستگی دارد که شامل ترکیبی از مراقبت‌های بهداشت دهان، تغییرات در تغذیه و در برخی موارد، مراجعه به بهترین دندانپزشک اطفال می‌شود برخی اقدامات درمانی به شرح زیر است:
مراقبت دهان و دندان
آموزش مسواک زدن کودکان به شکل صحیح و منظم ضمن استفاده از مسواک مناسب و خمیر دندان با مقدار مناسب فلوراید، آموزش استفاده از نخ دندان برای پاکسازی بین دندان‌ها و … به مراقبت از دهان و دندان کودکان کمک کرده و نقش موثری در درمان التهاب لثه در کودکان خواهد داشت.
اصلاح رژیم غذایی
اصلاح رژیم غذایی از طریق کنترل مصرف شکر و غذاهای پر چرب، افزودن میوه‌ها و سبزیجات ضمن تامین ویتامین‌ها و مواد مغذی بدن، به درمان التهاب لثه کمک می‌کند در واقع زمانی که کودک شما به التهاب لثه دچار شده بهتر است که غذاهای خنک استفاده کند همچنین تمامی مواد غذایی که دارای مواد اسیدی هستند مانند مرکبات، گوجه فرنگی و …، تحریک کننده شدیدی برای این مورد می‌باشند.
کمپرس سرد
قرار دادن یک پارچه تمیز و سرد یا دندان‌گیر خنک روی لثه می‌تواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند. این روش برای کودکانی که به دلیل دندان درآوردن دچار تورم لثه شده‌اند گزینه بسیار مناسبی است.
مراجعه به دندانپزشک کودکان
اگر تورم لثه شدید، همراه با خونریزی، چرک یا تب باشد، باید هرچه زودتر به دندانپزشک مراجعه شود. درمان‌های تخصصی مانند جرم‌گیری دندان یا بررسی عفونت‌های احتمالی می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. برای دریافت نوبت از دکتر لیلا آذرنوش بهترین دندانپزشک در خیابان دولت با شماره ۰۲۱۲۶۲۴۹۸۲۳ تماس حاصل نمایید.
درمان‌های دارویی
در مواردی که التهاب ناشی از عفونت باکتریایی یا قارچی باشد پزشک آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدقارچ تجویز می‌کند اما در صورت وجود درد شدید، مصرف استامینوفن یا ایبوپروفن زیر نظر پزشک قابل استفاده است.
سوالات متداول التهاب لثه
تورم در لثه اگر به دلیل رویش دندان باشد حدود پنج روز قبل از در آمدن دندان، لثه را ملتهب ساخته و با بیرون آمدن دندان از لثه، به مرور التهاب کاهش می‌یابد. در صورتی که شما التهاب لثه در دهان کودک خود را به مدت یک هفته مشاهده کردید، حتما به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید.
قبل از اینکه دندانپزشک اطفال معاینات لازم را انجام دهد از مصرف بی حسی های موضعی و داروهای خودسرانه برای کودک خود خودداری نمایید حتی اگر این کار را برای کاهش درد وی انجام می‌دهید همچنین از مصرف داروی آسپرین برای کودک خود اجتناب کنید زیرا احتمال ابتلا به بیماری سندروم کبدی را افزایش می‌دهد. برای کاهش درد یا میزان التهاب از مصرف لیدوکائین هم ممنوع است.
در نهایت….
التهاب لثه در کودکان یک مشکل شایع اما قابل پیشگیری و درمان است به همین خاطر رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و مراجعه منظم به دندانپزشک نقش مهمی در پیشگیری از این مشکل دارد. در صورت مشاهده علائمی مانند تورم، خونریزی یا درد شدید، نباید آن را نادیده گرفت و باید اقدامات لازم را برای درمان به‌موقع انجام داد همچنین مراقبت صحیح از لثه‌های کودک می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر دهانی در آینده جلوگیری کند.