پوسیدگی دندان یکی از عوامل شایع در میان کودکان است که می تواند موجب بروز بسیاری از بیماری ها شود که زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد . پوسیدگی دندان در کودکان به خیلی از عوامل بستگی دارد و در صورتی که بتوانیم از بروز این عوامل پیشگیری نماییم می توانیم از ابتلا به پوسیدگی دندان جلوگیری کنیم .
رعایت بهداشت دهان و دندان از عواملی است که بسیار حائذ اهمیت می باشد . خوشبختانه امروزه والدین به رعایت بهداشت دهان و دندان کودکان خود اهمیت خاصی می دهند . چگونه به کودک خود آموزش دهیم که بهداشت دهان و دندان نقش مهمی در سلامت وی دارد . برای رسیدن به این هدف لازم است پدر و مادر آموزش لازم را در این زمینه داشته باشند .
ساختار دندان
دندان ساختار سفید رنگ در درون فک و دهان است که برای خرد کردن و جویدن خوارک به کار می رود . دندان از استخوان ساخته نشده بلکه از بافت های با درجه سختی گوناگون تشکیل شده است . انسان دارای بیست دندان شیری و سی و دو دندان همیشگی است . دندان نقش بسیار برجسته ای در سخن گفتن و ادای صحیح کلمات دارد، بخش دیده شدنی دندان، تاج دندان می نامند که از مینای دندان پوشیده شده است که ماده ای سخت و درخشنده است، در زیر مینا، عاج دندان وجود دارد که ماده ای مانند استخوان است . عاج از مغز دندان نگهداری می کند و مغز دندان جایی است که عصب دندان وجود دارد . بین لثه بخش استخوانی به نام ساروز وجود دارد که همچون چسب دندان را به استخوان آرواره چسبانده است .
علل پوسیدگی دندان
بسیاری از کودکان با وجود اینکه بهداشت دهان و دندان را رعایت می کنند و بازهم دچار پوسیدگی دندانی می شوند . علت پوسیدگی دندانی دو مورد است، یکی بزاق دهان و دیگری ژنتیک فرد می باشد .
اصلی ترین عامل در پوسیدگی دندان بزاق دهان است ما دو نوع بزاق داریم، بزاق رقیق است که به آن بزاق سروزی گفته می شود و شوینده ی بیشتری در دهان ایجاد می کند و باعث می شود، دندان ها و سطح دهان تمیز تر باشد . بزاق نوع دوم بزاقی است که بزاق موکوسی نامیده می شود . بزاقی است که غلظت و قوام آن بیشتر است و همین غلظت و دوام باعث می شود شویندگی دندان ها کمتر باشد و عود پوسیدگی و پوسیدگی بیشتر باشد . از دیگر علل پوسیدگی دندان کاهش بزاق دهان است، عواملی هستند که منجر به کاهش بزاق دهان می شوند که عبارتست از: بیماری ها، مصرف داروها و افزایش سن می باشد . یکی دیگر از عوامل پوسیدگی دندان ها، باز بودن دهان می باشد .
ژنتیک تعیین کننده جنس دندان و بزاق دهان است به عبارتی ژنتیک به میل جذب مواد قندی تاثیر می گذارد و هر چقدر مصرف مواد قندی بیشتر باشد باعث می شود آنزیم های که در دهان تولید می شود اسیدی تر شده و موجب می شود مینای دندان از بین برود .
پوسیدگی خود شامل چند حالت می باشد، به طور مثال باعث تغییر رنگ دندان ها، ایجاد حفره در شیارهای باریک و عمیق، از بین رفتن مینا و عاج دندان و در نهایت انتقال گرما و سرما از طریق این حفره به پالپ دندان می باشد . روی ژنتیک و بزاق دهان نمی توان دست برد پس در رعایت بهداشت دهان و دندان اعم از مسواک زدن صحیح و نخ دندان بکوشید که این عوامل موجب کاهش پوسیدگی دهان و دندان می شود .
عصب کشی دندان کودکان پس از پوسیدگی
در بسیاری از مواقع دندان های عصب کشی شده بسیار مستعد شکستن هستند که نیاز به بازسازی و افزایش مقاومت تاج دندان می باشند . تنها برخی از دندان های عصبی کشی شده نیاز روکش دارند .
به دلیل اینکه بیمار ممکن است درد شدیدی را تحمل کرده باشد و یا اینکه فرض کنید زمانی که گرما و سرما به دندان آن فرد می رسد آن درد مداوم پس از این تحریکات وجود داشته باشد . بسیار از اوقات مجبور هستیم دندان ها را عصب کشی کنیم و یا به عبارت دیگر بهتر است آن ها را تحت درمان ریشه دندان قرار دهیم .
عصب کشی دندان شیری
یکی از سوالات شایع در بین عموم افراد این است که، آیا دندان های شیری عصب دارند ؟ چه زمانی دندان های شیری نیاز به عصب کشی دارند ؟
دندان های شیری تمام ساختار و اجزای موجود در دندان های دائمی را دارا هستند و تنها تفاوت بین این دو سری دندانی شاید بتوان از لحاظ سایز دندانی و بعضا در بعضی از موارد تفاوت های شکلی را اشاره کنیم، وگرنه ساختار کلی دندان شامل، تاج دندان، عصب دندان، عروق، ریشه و سیستم کلی تغذیه شونده دندان هست بین دندان های شیری و دندان های دائمی مشابه است .
هرگاه که شدت پوسیدگی دندان به حدی باشد که عصب دندانی را درگیر کند، همان طور که در دندان های دائمی احتیاج به درمان عصب دارد در دندان های شیری هم به همین صورت می باشد .
علامت اولیه پوسیدگی دندان
اولین علامتی که از پوسیدگی دندان ها بروز می‌کند، حساسیت شدید به شیرینی جات، نوشیدنی های گرم یا سرد است و بعد از این موارد به مرور لکه های قهوه ای نیز بر روی دندان ها نمایان می‌شود و این در صورتی است که همه والدین تصور دارند که زمانی که لکه های قهوه ای یا سیاه دندان را مشاهده می‌کنند در واقع شروع زمان بروز پوسیدگی است که با توجه به توضیحات دریافتید که تصوری کاملا اشتباه است.
علت ایجاد پوسیدگی دندان در کودک
علت پوسیده شدن دندان ها، معمولا باکتری ها می‌باشد که اغلب در اثر ماندگاری غذاهای حاوی کربوهیدرات در دهان ایجاد می‌شود. قند و نشاسته ناشی از غذاهای کربوهیدراتی بر روی دندان ها باقی می‌مانند و در طولانی مدت باکتری های منشا پوسیدگی دندان را ایجاد می‌کنند.
راه درمان پوسیدگی دندان کودکان
یکی از سوالات رایج این است که، کودکان به چه درمان های دندانی نیازمند هستند ؟ درمان قابل انجام در دندانپزشکی برای کودکان همانند درمان های است که برای بزرگسالان انجام می شود مثل ترمیم های درمانی، اگر دندان نیاز به درمان عصب داشته باشد درمان عصب کشی دندان انجام می شود و اگر میزان شدت پوسیدگی زیاد باشد و نتوان به درمان آن پرداخت و غیرقابل نگهداری باشد در این حالت دندانپزشک کودکان ترجیح می دهد تا دندان را بکشد یا خارج نماید و از فضا نگهدار به جای دندان کشیده شده استفاده می شود.
مهمترین دلیل پوسیدگی دندان قرارگیری در معرض اسید هاست. اسید ها در مواد غذایی مانند نوشیدنی ها و مواد غذایی که حاوی قند و نشاسته فراوانی هستند یافت می شوند. این مواد اسیدی به طور مداوم مینای دندان را مورد حمله قرار می دهد و با ایجاد لکه های سفید و یا زرد روی دندان باعث از بین رفتن مواد معدنی در دندان می شود. این لکه ها نشانه های پوسیدگی اولیه دندان است.
آیا پوسیدگی دندان شیری نیاز به درمان دارد؟
بسیاری از والدین تصور دارند که پوسیدگی دندان کودکان زمانی که به دندان های شیری ختم می‌شود نیازی به ترمیم و درمان ندارد اما دقیقا برعکس این موضوع صدق می‌کند. پوسیدگی های دندان کودکان می‌تواند در صورت عدم درمان حتی در صورت افتادن دندان شیری و در آمدن دندان دائمی ادامه دار و مشکل ساز شود.
رعایت بهداشت دهان و دندان
یک نوع فرهنگ سازی اولیه برای کودکان باید انجام شود و این فرهنگ سازی از والدین شروع می شود و این مسیر از مادر و پدر منتقل می شود . بهداشت دهان و دندان یعنی: دندان ها سالم، تمیز و بدون لکه باشند و داشتن لثه های صورتی رنگ که در هنگام مسواک زدن دچار خونریزی نشویم و یکی از بهترین روش های درمان پیشگیری از پوسیدگی های دندانی می باشد .
پر کردن دندان کودکان
یکی از راه های درمان پوسیدگی دندان، پر کردن دندان در کودکان می باشد زیرا پر کردن دندان سبب می شود تا از پیشرفت پوسیدگی دندان پیشگیری شود و دندان حفظ شود .
فیشورسیلانت دندان کودکان
با تمیز کردن شیاری هایی که در بین دندان ها و روی سطح دندان ها مخصوصا در دندان های آسیاب وجود دارد، می توان از بروز پوسیدگی دندان جلوگیری نمود. فیشورسیلانت ها این درزها را پوشش داده و از انباشته شدن مواد غذایی و باکتری هایی که باعث پوسیدگی دندان ها می شود. جلوگیری می کند. فیشورسیلانت ها را می توان به عنوان یک روکش دندان در کودکان در نظر گرفت. می توان از فیشورسیلانت ها بر روی دندان کودکان استفاده کرد. با این حال نیاز به مراقبت هایی مانند دندان های خود فرد دارد و باید توسط دندانپزشک کودکان به طور دوره ای معاینه شود.
این درمان در دندان های استفاده می شود که دارای شیار ها و حفرات عمیقی در سطح جونده دندان ها هستند . در این روش درمانی با استفاده از مواد فیشورسیلانت شیارهای خیلی عمیق دندانی را تبدیل به شیارهای می کنیم که سهولت دسترسی داشته باشد و با روش های معمول بهداشت دهانی به راحتی قابل تمیز شوندگی برای کودک به وجود آید .
فلوراید تراپی
فلوراید ماده ای است که باعث می شود تا دندان ها محکم تر شده و مقاومت بالایی در برابر پوسیدگی دندان ها داشته باشد. فلورایدتراپی از جمله ایمن ترین و همچنین موثرترین روش های جلوگیری از پوسیدگی دندان است. در این روش دندانپزشک اطفال، اقدام به تمیز کردن و شستشوی دندان ها و همچنین مقاوم سازی دندان ها در مقابل پوسیدگی دندان با کمک فلوراید می نماید . با استفاده از این روش درمانی می توان کمک نمود تا شیوع پوسیدگی های دندانی کاهش یابد و بعضا اگر پوسیدگی های دندانی اولیه شکل گرفته باشد با استفاده از این اقدام درمانی می توان از پیشرفت آن پیشگیری نمود .
کلام آخر
پیشگیری بهتر از درمان است، قبل از اینکه به فکر درمان بیماری های دهان و دندان یا پوسیدگی های دندانی خود باشید بهتر است سعی کنید تا به رعایت بهداشت دهان و دندان خود بپردازید تا از ابتلا به پوسیدگی دندان پیشگیری نمایید . بهتر است به کودک خود در رعایت بهداشت دهان و دندان کمک کنید و در این زمان کمک گرفتن از دندانپزشک کودکان به منظور آموزش نحوه صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن امری طبیعی و مفید خواهد بود . لذا فراموش نشود بعد از کشیدن دندان از کشیدن مسواک به طور مستقیم بر روی ناحیه مورد نظر خودداری ورزید، اما در صورت اینکه بعد از کشیدن دندان کودک شما دچار تب و لرز و یا تورم بیش از اندازه شد، ضروری است با دندانپزشک کودکان خود سریعا تماس برقرار کنید.
